21 di sản thế giới mới được ghi vào danh mục di sản thế giới của UNESCO
Theo thông báo từ UNESCO, Kỳ họp lần thứ 34 của Ủy ban Di sản Thế giới tại Braxin diễn ra từ ngày 25/7 đến 03/8/2010 dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Văn hóa Braxin Jõao Luiz da Silva Ferreira đã chính thức ghi thêm 21 di sản mới vào Danh mục Di sản Thế giới, trong tổng số 39 di sản được đề cử xét duyệt. Trong số các di sản được công nhận lần này có 15 Di sản Văn hóa, 5 Di sản Thiên nhiên và 1 Di sản hỗn hợp cả về văn hóa và thiên nhiên.
15 Di sản Văn hóa mới được công nhận là:
- Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội (Việt Nam): Những di tích trên mặt đất và khai quật được trong lòng đất tại Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long là minh chứng đặc sắc về quá trình giao lưu văn hóa, tiếp nhận ảnh hưởng văn hóa từ bên ngoài. Đó là những ảnh hưởng từ Văn hóa Trung Quốc, Ấn Độ, Chămpa, Nhật Bản và nhiều nước phương Tây khác; Những lớp địa tầng khảo cổ, các di tích kiến trúc và nghệ thuật của di sản này ghi dấu một trung tâm quyền lực chính trị của các triều đại cai trị trên đất nước Việt Nam trong suốt 13 thế kỷ. 5 di sản thế giới của Việt Nam đã được công nhận trước đây gồm: Quần thể di tích cố đô Huế (năm 1993), Khu phố cổ Hội An (năm 1999), Khu Di tích Chăm Mỹ Sơn (năm 1999), Vịnh Hạ Long (năm 1994), Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (năm 2003).
- Các khu kết án thời thuộc địa Anh (Úc: Di sản gồm 11 điểm di tích trong số hàng nghìn điểm di tích liên quan tới việc kết án của đế quốc Anh trên đất Úc vào thế kỷ 18 và 19. Những khu kết án nằm rải rác xung quanh Sydney, Tasmania, đảo Norfolk và Fremantle. Mỗi khu kết án được xây dựng với mục tiêu riêng nhằm để cải tạo hoặc nhốt giam các tù nhân và lao động khổ sai.
- Quảng trường São Francisco ở thị trấn São Cristovão (Braxin): Quần thể kiến trúc mang phong cách dòng thánh Francisco là ví dụ rõ ràng nhất cho thấy ảnh hưởng tôn giáo đến sự phát triển ở khu vực đông Bắc Braxin. Xung quanh quảng trường còn rất nhiều công trình khác như tượng đài, nhà thờ, nhà ở thế kỷ 18 và 19 ... là minh chứng cho lịch sử phát triển của thị trấn từ giai đoạn khởi nguyên của nó.
- Khu di tích Đăng Phong (Trung Quốc): Được người Trung Quốc gọi là "Trung tâm của trời và đất", khu vực này có đỉnh núi Songshang cao 1.500 mét, là ngọn núi thiêng trung tâm của Trung Quốc và trải rộng ra trên diện tích 40km2 với rất nhiều đền đài. Những đền đài được xây dựng tại đây trong suốt 9 triều đại vua Trung Quốc cho thấy quan niệm về "trời và đất" của người Trung Quốc thay đổi qua từng thời kỳ. Một số đền đài ở đây trở thành những ví dụ điển hình của kiến trúc cổ Trung Hoa về nghi lễ, khoa học, công nghệ và giáo dục.
- Thành phố Tân giáo Albi (Pháp): Nằm bên bờ sông Tarn ở miền tây Nam nước Pháp, thành phố cổ Albi là đại diện cho đỉnh cao về kiến trúc và thể hiện tính đồng bộ của một thành thị thời trung cổ. Thành phố Tân giáo Albi tạo ra một biểu tượng về sự chặt chẽ và đồng nhất của các đền đài và các khu phố tồn tại không thay đổi qua nhiều thế kỷ.
- Khu vực đài thiên văn Jantar Mantar ở Jaipur (Ấn Độ): Được xây dựng vào đầu thế kỷ 18 với hơn 20 dụng cụ quan sát cố định. Đây là di tích độc đáo nhất, toàn diện nhất và được bảo vệ tốt nhất trong lịch sử thiên văn Ấn Độ. Di tích thể hiện khả năng thiên văn và ý niệm về vũ trụ đã phát triển rất cao của một vị hoàng tử ở cuối thời kỳ Mughal.
- Khu Sheikh Safi al-Din Khãnegãh và quần thể miếu thờ ở Ardabil (Iran): Di tích này được xây dựng từ thế kỷ 16 đến 18 với lối kiến trúc Iran cổ truyền - sử dụng hiệu quả tối đa không gian cho nhiều mục đích khác nhau (gồm một thư viện, nhà nguyện, trường học, bệnh viện, nhà bếp, bể chứa, tiệm bánh, lăng mộ và nhiều phòng làm việc). Di tích được bảo tồn hoàn hảo cả bề ngoài lẫn bên trong cùng rất nhiều kiệt tác nghệ thuật khác. Di tích này là một trong những nơi hiếm hoi thể hiện được sự đồng bộ trong nhiều lối kiến trúc Hồi giáo khác nhau thời trung cổ.
- Khu chợ cổ Tabriz (Iran): Tabriz là một khu vực trao đổi văn hóa quan trọng của phương Đông và là một trong những trung tâm thương mại quan trọng nhất trên con đường Tơ Lụa. Khu chợ bao gồm rất nhiều công trình kiến trúc, nhà ở .. với những chức năng khác nhau. Tabriz và khu chợ cổ là nơi giàu có và nổi tiếng ở thế kỷ 13, khi tỉnh Azerbaijan phía Đông trở thành thủ phủ của vương triều Safavid. Nó mất đi chức năng là thủ phủ vào thế kỷ 16, nhưng vẫn giữ được vai trò quan trọng như là một trung tâm thương mại đến tận cuối thế kỷ 18. Di tích là một trong những ví dụ hoàn chỉnh nhất về hệ thống văn hóa và thương mại cổ của Iran.
- Địa điểm thử hạt nhân trên đảo Bikini (Quần đảo Marshall): Sau Thế chiến thứ II vào đầu thời kỳ Chiến tranh Lạnh, Hoa Kỳ đã quyết định dùng quần đảo này là nơi thử hạt nhân và đã thực hiện 67 vụ thử trong giai đoạn từ năm 1946 đến 1958, bao gồm cả vụ thử quả bom H đầu tiên vào năm 1952. Những vụ thử hạt nhân đã làm biến đổi địa chất cũng như gây nhiễm phóng xạ phần nào môi trường nơi đây.
- Các hang động thời tiền sử Yagul và Mitla ở Thung lũng Trung tâm Oaxaca (Mexico): Di tích nằm trong vùng cận nhiệt đới trung tâm Oaxaca, bao gồm hai khu khảo cổ thời kỳ pre-Hispanic (thời kỳ trước khi Mexico bị Tây Ban Nha chiếm đóng) và hàng loạt các hang động thời tiền sử. Trên vách núi những hang động này người ta đã tìm thấy nhiều hình vẽ minh chứng cho tiến trình tập hợp những người thợ săn sống du cư tới những người làm nghề nông phôi thai đầu tiên. Những hạt bầu 10.000 năm tuổi đã được tìm thấy ở đây được xem như là bằng chứng đầu tiên về các giống cây nội địa đã được thuần hóa tại Bắc Mỹ. Người ta cũng tìm thấy những hạt giống bắp tại đây, và đó là những minh chứng sớm nhất về loài giống bắp tìm thấy ở lục địa này.
- Con đường bạc (Mexico): Con đường bạc có chiều dài 2.600km bắt đầu từ thủ đô Mexico (Mexico) tới bang Texas và New Mexico (Mỹ) và được dùng để vận chuyển bạc khai thác ở các mỏ nơi đây trong thời gian từ giữa thế kỷ 16 đến thế kỷ 19. Trên con đường này đã xác định được 55 điểm di tích và 5 điểm trong số đó đã trở thành Di sản Văn hóa Thế giới.
- Hệ thống kênh đào thế kỷ 17 ở Singelgracht, Amsterdam (Hà Lan): Hệ thống kênh đào này nằm bên trong pháo đài Singelgracht được xây dựng vào cuối thế kỷ 16 đầu thế kỷ 17 tại Amsterdam ở Hà Lan. Đây là một công trình được triển khai trong thời gian dài với những kênh đào để rút cạn bãi lầy nhằm mở rộng thành phố, trở thành công trình đồng bộ nhất vào thời bấy giờ trong việc mở rộng thành thị.
- Khu làng cổ Hahoe và Yangdong (Hàn Quốc): Được xây dựng trong thế kỷ 14-15 và được xem như là hai ngôi làng thị tộc truyền thống tiêu biểu của Hàn Quốc. Hai ngôi làng này dựa lưng vào núi, nhìn ra sông thể hiện rõ ảnh hưởng của Khổng giáo trong giai đoạn đầu của triều đại Joseon (1392-1910). Khung cảnh tuyệt đẹp tại đây, hòa quyện giữa kiến trúc và thiên nhiên đã là nguồn cảm hứng cho rất nhiều bài thơ của Hàn Quốc trong thế kỷ 17-18.
- Thành At Turaif ở Ad-Dir’iyah (Ả rập Xêút): Được xây dựng từ thế kỷ 15 và là thủ đô đầu tiên của triều đại Xêút, nằm ở trung tâm bán đảo Ả rập về phía tây bắc thủ đô Riyadh hiện nay, trở thành những chứng cứ cho phong cách kiến trúc Najdi. Đến thế kỷ 18-19, vai trò quyền lực của thành phố ngày càng được nâng cao, trong đó thành At Turaif trở thành trung tâm quyền lực của thế giới Hồi giáo. - Khu khảo cổ Sarazm (Tajikistan): Sarazm có nghĩa "nơi đất đai bắt đầu", khu khảo cổ này với những chứng cứ cho thấy sự định cư đầu tiên, sớm nhất của con người ở vùng Trung Á kể từ thiên niên kỷ thứ 4 đến thiên niên kỷ thứ 3 trước công nguyên, cùng với những bằng chứng cho thấy sự trao đổi về thương mại và văn hóa trên một vùng rộng lớn.
5 Di sản Thiên nhiên mới được công nhận là:
- Khu Danxia Trung Quốc (Trung Quốc): khu vực này nằm ở vùng cận nhiệt đới ở phía tây nam Trung Quốc. Quang cảnh nơi đây cực kỳ độc đáo với rất nhiều kiệt tác thiên nhiên: hẻm suối, thung lũng, thác nước, cột đá... Đây cũng là nơi cư trú của 400 loài động, thực vật quý hiếm, có nguy cơ bị đe dọa.
- Dãy núi đảo Reunion (Pháp): Khu vực này rộng tới hơn 100.000 ha, chiếm hơn 40% diện tích Vườn Quốc gia La Réunion, với hai khối núi lửa nằm sát nhau ở phía tây nam Ấn Độ dương. Đa dạng về sinh thái với rừng mưa cận nhiệt đới, rừng mây che phủ và sự hùng vĩ của thiên nhiên khiến cho quang cảnh nơi trở nên tuyệt đẹp và kỳ thú. - Khu bảo tồn quần đảo Phượng hoàng (Kiribati): Khu vực bảo tồn rộng tới 408.250km2 ở Nam Thái Bình Dương này được xem là khu bảo tồn biển lớn nhất thế giới. Khu vực này còn bảo tồn được hệ sinh thái quần đảo san hô đại dương nguyên vẹn cùng với 14 miệng núi lửa có khả năng vẫn hoạt động dưới lòng biển và hệ động vật phong phú ước tính tới 800 loài khác nhau.
- Cao nguyên Putorana (Liên bang Nga): Nằm ở phía bắc của Trung Siberia, cao nguyên này có hệ sinh thái bắc cực và cận bắc cực với những dãy núi đá cô lập, rừng taiga, hệ thống hoang đảo bắc cực cùng những hồ băng chưa từng xuất hiện dấu chân người. Phần lớn diện tích của Cao nguyên Putorana nằm trên đường di cư của loài tuần lộc, đây được coi là hiện tượng thiên nhiên độc đáo, có qui mô trên diện rộng, hiếm thấy trên thế giới.
- Vùng cao nguyên miền trung Sri Lanka (Sri Lanka): Khu vực này được xem như một điểm nóng về đa dạng sinh học, nơi có những khu rừng trên đỉnh núi cao đến 2.500 so với mực nước biển với một hệ động, thực vật phong phú, trong đó nhiều loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng, nổi bật là loài vượn cáo mặt tía, báo Sri Lanka và culi ốm. 1 Di sản hỗn hợp mới được công nhận là:
- Khu vực Papahãnaumokuãkea (Mỹ): Nơi đây tồn tại những di chỉ khảo cổ quan trọng là bằng chứng cho truyền thống văn hóa và tri thức vũ trụ học bí hiểm của người Hawai bản địa có liên quan tới tín ngưỡng về cuộc sống con người, trong đó có tín ngưỡng coi linh hồn con người sẽ trở về sau khi chết. Ngoài ra, nơi đây còn được coi là thiên đường của các loài san hô và sinh vật biển khác nhau, trở thành một trong những khu vực bảo tồn biển lớn nhất trên thế giới.
Như vậy tính đến nay, đã có 911 di sản của 148 quốc gia thành viên được ghi vào Danh mục Di sản Thế giới. Ba quốc gia lần đầu tiên có di sản được ghi vào Danh mục này là Kiribati, Quần đảo Marshall và Tajikistan.