Dâng hương tưởng niệm và trao Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật lần thứ 16, năm 2015

Tham dự buổi Lễ, có đại diện lãnh đạo Cục Di sản văn hóa, Hội Khoa học lịch sử Việt Nam, Viện Sử học, Ủy ban nhân dân tỉnh Ninh Bình, các nhà khoa học,…

Lễ Dâng hương là dịp để thế hệ hôm nay tri ân những cống hiến trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nhà văn hóa, nhà yêu nước Phạm Thận Duật (1845 - 1885) – Người con ưu tú của làng Yên Mô Thượng, xã Yên Mạc, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình. Ông thi đỗ Cử nhân năm 1850, ra làm quan từ 1851 và đã trải qua các chức vụ: Giáo thụ phủ Đoan Hùng, Tả Tham tri Bộ Lại kiêm Phó Đô Ngự sử, Thượng thư Bộ Hình… Khi thực dân Pháp xâm chiếm nước ta, Phạm Thận Duật và các đại thần triều Nguyễn ở phe chủ chiến đã kiên quyết chống giặc, đưa vua Hàm Nghi ra Quảng Trị xuống chiếu Cần Vương, kêu gọi mọi người hưởng ứng chống giặc cứu nước. Cuộc kháng chiến thất bại, Phạm Thận Duật bị thực dân Pháp bắt, lưu đày ra Côn Đảo, rồi đến đảo Tahiti và mất trên đường đi lưu đày. Phạm Thận Duật là nhà văn hóa, nhà yêu nước, nhà sử học lớn và là người tổng duyệt bộ chính sử  “Khâm định Việt sử thông giám cương mục” của triều Nguyễn. Ông cũng để lại nhiều tác phẩm có giá trị, như: Quan Thành văn tập, Hưng Hóa ký lược, Vẵng sứ Thiên Tân nhật ký…

Sau phần Lễ Dâng hương tưởng niệm là Hội thảo khoa học về Phạm Thận Duật và Lễ trao Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật. Giải thưởng lần thứ 16 (2015) được Ban tổ chức lựa từ các Luận án Tiến sĩ xuất sắc nhất về sử học tại các cơ sở đào tạo trong cả nước. Sau khi bình chọn, Hội đồng xét thưởng đã thống nhất trao 01 giải Nhất, 02 giải Nhì, 04 giải Ba - Tổng cộng 07  Luận án của 07 Tiến sĩ được trao giải. Giải Nhất năm nay thuộc về Tiến sĩ Lê Tiến Công, công tác tại Đại học Phan Châu Trinh - Huế, với luận án: “Tổ chức phòng thủ và hoạt động bảo vệ vùng biển miền Trung dưới triều Nguyễn giai đoạn 1802 - 1885”.  Tiến sĩ Nguyễn Minh Khang, hiện đang công tác tại Cục Di sản văn hóa, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch được trao giải Ba, với luận án: “Nhóm đền tháp Hòa Lai - Ninh Thuận trong hệ thống đền tháp Chăm pa ở miền Trung Việt Nam”.

Thành lập từ năm 2000, Quỹ Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật trải qua 15 năm hoạt động và có nhiều đóng góp nhằm động viên, khích lệ, vinh danh các Luận án Tiến sĩ xuất sắc trong lĩnh vực Sử học, khuyến khích các sáng tạo, nghiên cứu có cống hiến cho việc phát triển ngành Khoa học Lịch sử... Đến nay, đã có 86 Tiến sĩ được trao Giải thưởng Sử học Phạm Thận Duật. Ngoài ra, Quỹ cũng có nhiều hoạt động khác, như trao thưởng cho các em học sinh đoạt giải thưởng cấp tỉnh, quốc gia, quốc tế, học sinh nghèo vượt khó, tham gia vào các hoạt động từ thiện...