Đình Đồng Lý, tỉnh Hưng Yên

Căn cứ vào thần sắc, những tư liệu hiện có tại địa phương và sách Thành Hoàng Việt Nam tập I, đình Đồng Lý thờ Minh Lang – Sát Hải đệ nhất công thần và 3 bà Quỳnh Hoa, Mai Hoa và Quế Hoa đời vua Hùng.

Toàn bộ mặt bằng kiến trúc của Đình có kết cấu hình chữ Công gồm: Đại Bái, Thiêu Hương và Hậu Cung.

Đại Bái có 5 gian cửa bức bàn với 12 cột được làm bằng cây gỗ lim theo kiểu “thượng thu hạ thách”. Toàn bộ vì kèo làm theo kiểu chồng giường đấu sen, các đấu kê được chạm khắc hình cánh sen rất tinh tế. Các đầu dư được chạm khắc thành hình đầu rồng và hình cá hóa long mang đậm phong cách điêu khắc Nguyễn. Bên trên các xà nách là các bức cốn được chạm khắc theo các đề tài tứ linh, tứ quý và long quần. Hệ thống cột trong di tích đều được đặt trên các tảng kê bằng đá hình tròn, các tảng kê này được đặt chìm bằng với nền của di tích. Bờ nóc được đắp nổi hình lưỡng long chầu nguyệt, chạy dài theo chiều dài của kiến trúc.

Hậu cung với 3 gian cửa bức bàn trên trấn song con tiện. Kiến trúc tòa Hậu cung gồm 4 bộ vì theo kiểu chồng giường, các bộ vì được chạm khắc hình đầu rồng, lưỡng long chầu nguyệt, các đầu bẩy cũng chạm các hoa văn guột lá mềm mại. Phần kẻ bảy và xà nách được soi gờ chỉ thanh thoát.

Hiện nay, tại di tích còn lưu giữ được rất nhiều hiện vật quý hiếm như: ngai, bài vị, bát hương, sắc phong, bia hậu, bức đại tự... Đình hiện nay đã được tu sửa, gìn giữ rất khang trang và là nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân địa phương.

Với những giá trị trên, đình Đồng Lý thị trấn Lương Bằng, huyện Kim Động, tỉnh Hưng Yên được Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật quốc gia theo Quyết định số 78/2004/QĐ-BVHTT ngày 23/8/2004./.

                                        Khánh Chi

 (Theo hồ sơ tư liệu Cục Di sản văn hóa)