Trưng bày chuyên đề “Hổ trong mỹ thuật cổ Việt Nam”

Với trên 30 hiện vật, trưng bày “Hổ trong mỹ thuật cổ Việt Nam” giới thiệu tới công chúng nhiều tác phẩm nghệ thuật tạo hình hổ đặc sắc trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Trưng bày được thể hiện theo niên đại kết hợp loại hình:

Hổ trong nghệ thuật thời Đông Sơn liên quan đến quan niệm kính sợ và tôn thờ sức mạnh, oai linh của loài vật này, có thể liên quan đến tín ngưỡng thờ vật tổ, vạn vật hữu linh. Sự tôn thờ này còn tồn tại khá phổ biến ở một số vùng, dân tộc đến ngày nay.

Hổ trong nghệ thuật 10 thế kỷ đầu Công nguyên: Hình tượng hổ thời kỳ này bắt đầu xuất hiện gắn với các quan niệm về tứ tượng hay còn gọi là tứ linh, tứ thần thú: Thanh Long (phương Đông), Bạch Hổ (phương Tây), Chu Tước (Phương Nam), Huyền Vũ (Phương Bắc). Các thần thú này còn đại diện cho các khía cạnh khác như: 4 mùa trong năm, các đức tính, nguyên tố trong tự nhiên, vị trí của các chòm sao trong thiên văn học thời cổ…

 Hổ trong nghệ thuật thế kỷ X - XX: Nội dung chia nhỏ theo chủ đề:

 - Tượng hổ trong các lăng mộ thế kỷ XIII – XVIII: Sử sách ghi chép nhiều chuyện có liên quan đến hổ như nuôi hổ, đấu hổ để giải trí và trừng trị phạm nhân, Thái sư Lê Văn Thịnh hoá hổ… Dường như trong quan niệm đương thời, hổ đại diện cho cái ác, sự trừng phạt, tạo cảm giác ghê sợ, do vậy, cho đến nay chưa phát hiện được hình tượng hổ nào trong nghệ thuật của thời kỳ này.

 - Hình tượng hổ trong nghệ thuật gốm: So với các linh vật như rồng, phượng, lân hoặc những con vật bình thường khác như chim, cá, vịt, hươu, ngựa… hình ảnh của hổ xuất hiện khá hiếm hoi trên đồ gốm.    

 - Hổ trong điêu khắc đình làng thế kỷ XVI - XVIII. Hổ là một đề tài ưa thích trong các bức chạm trên kiến trúc gỗ đình làng. Những ngôi đình nổi tiếng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam như Tây Đằng, Chu Quyến, Nghiêm Xá (Hà Nội), Trùng Hạ (Ninh Bình), đình Chảy (Hà Nam), Thổ Tang (Vĩnh Phúc), Hùng Lô (Phú Thọ)

 - Hổ trong tranh dân gian Hàng Trống. “Ngũ hổ” là bức tranh dân gian Hàng Trống nổi tiếng, lưu truyền qua nhiều đời được bày trong những không gian thờ phụng. Trong tín ngưỡng dân gian, hổ được xem là linh vật có sức mạnh, oai linh, được tôn thờ. Ngoài tranh ngũ hổ còn có các tranh độc hổ theo màu sắc tương ứng: thanh hổ, bạch hổ, xích hổ, hắc hổ.

- Hổ trong mỹ thuật thời Nguyễn, thế kỷ XIX - XX. Hình tượng hổ, biểu trưng cho sức mạnh, được sử dụng khá phố biến thời Nguyễn như trang trí trên các tấm bổ tứ phẩm phục võ quan, trên các bức trướng, tranh thêu, trên đồ gỗ chạm khảm, đồ ngọc, đồ pháp lam, bình phong trong các đền, miếu…

Hổ trong mỹ thuật cổ Việt Nam

Qua trưng bày “Hồ trong mỹ thuật cổ Việt Nam”, Bảo tàng Lịch sử Quốc gia mong muốn giúp công chúng khám phá, tìm hiểu và nhận thức sâu sắc hơn về sưu tập hiện vật, ý nghĩa của hình tượng hổ, một trong những linh vật quan trọng về 12 con giáp trong lịch sử, văn hoá Việt Nam.

Trưng bày mở cửa phục vụ khách tham quan đến 31/8/2022./.

Một góc Triển lãm

Thanh Hằng