Khu vực Cầu Kinh – Nơi ghi dấu chiến công của quân và dân vùng hạ Cần Giuộc năm 1967

Trên con đường này có đoạn qua làng Phước Vĩnh Tây bị sụp lở vì xung quanh trũng thấp, đọng nước, xói mòn chân đường do một con rạch nhỏ chảy bên cạnh. Để giải quyết tình trạng này, Thực dân Pháp cho đào một đoạn kinh (nay là rạch Cầu Kinh) cách con rạch nhỏ khoảng 20m về hướng Đông để thông thoát nước. Trên đoạn kinh đó, người dân bắc một cây cầu gỗ để thuận tiện đi lại; từ đó cầu mang tên “Cầu Kinh”. Năm 1992, nhân dân và chính quyền địa phương xây cầu đúc thay cho cầu gỗ và vẫn gọi là Cầu Kinh cho đến nay.

Sự kiện lịch sử 45 ngày đêm đánh Mỹ của quân và dân vùng hạ Cần Giuộc diễn ra từ ngày 05/6/1967 đến ngày 20/7/1967 trên khắp các xã vùng hạ của huyện Cần Giuộc, trong đó có 5 trận đánh lớn tiêu biểu đã gây cho địch nhiều thiệt hại. Riêng, khu vực Cầu Kinh ở ấp 1, xã Phước Vĩnh Tây là nơi diễn ra trận đánh mở màn và ác liệt nhất. Trận Cầu Kinh diễn ra trên diện rộng khoảng 2 hecta, phân bố chủ yếu ở các địa hình đồng ruộng (lúa), vườn cây (dừa nước, cây dại) và một số gò đất cư trú của người dân địa phương. Tuy nhiên, khu vực ác liệt nhất của chiến trường được xác định có diện tích khoảng 1,2km2 (2.000m x 600m). Trung tâm khu vực này được chọn xây dựng công trình lưu niệm di tích lịch sử Khu vực Cầu Kinh. Phần đất còn lại mở rộng ra từ 4 hướng xung quanh công trình: hướng Nam giáp ranh sông Ba Làng, hướng Tây giáp ranh Đường tỉnh 826C, hướng Bắc và Đông giáp đồng trống và khu dân cư. Các địa điểm di tích gốc có liên quan đến di tích lịch sử như: Khu vực ác liệt nhất của chiến trường xưa trong trận Cầu Kinh (trung tâm khu vực này có Công trình lưu niệm di tích) hiện đang nằm trên phần đất công; các địa điểm có liên quan khác như: Khu vực đóng quân của Ban chỉ huy và thông tin trinh sát Tiểu đoàn 5 Nhà Bè; nơi đóng quân Trung đội 4, Đại đội 4, Tiểu đoàn 5; Trạm xá dã chiến của Tiểu đoàn 5 Nhà Bè; Khu vực trực thăng lấy xác Mỹ nằm trên phần đất của người dân địa phương. Thắng lợi của 45 ngày đêm đánh Mỹ của quân và dân vùng hạ Cần Giuộc là thắng lợi tiêu biểu của quân và dân Long An trong giai đoạn 1966 - 1967 góp phần làm phá sản chiến lược phản công mùa khô của Mỹ và giành thế chủ động trên chiến trường, giữ vững vùng giải phóng, bảo vệ hành lang chiến lược phía Nam Sài Gòn tạo thế bàn đạp thuận lợi cho mũi tiến quân của ta trong Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân năm 1968.

Năm 1993, di tích lịch sử Khu vực Cầu Kinh được Ủy ban nhân dân tỉnh ra quyết định xếp hạng có tên gọi là di tích lịch sử Khu vực gò Bà Sáu Thêm - Nơi xảy ra trận đánh đầu tiên và ác liệt nhất trong chiến dịch 45 ngày đêm đánh Mỹ ở vùng hạ Cần Giuộc từ ngày 05/6 - 20/7/1967. Để thể hiện đầy đủ, chính xác hơn nội dung, qui mô, giá trị sự kiện lịch sử 45 ngày đêm đánh Mỹ của quân và dân vùng hạ Cần Giuộc và vị trí khoanh vùng các khu vực bảo vệ di tích, năm 2014, tên di tích được đổi thành di tích lịch sử “Khu vực Cầu Kinh” - địa điểm ghi dấu chiến công 45 ngày đêm đánh Mỹ của quân và dân vùng hạ Cần Giuộc từ ngày 05/6 - 20/7/1967. Thắng lợi của 45 ngày đêm của quân và dân vùng hạ Cần Giuộc thể hiện sự lãnh đạo tài tình của Đảng trong việc nắm bắt sâu sát tình hình, thời cơ; làm tốt công tác tổ chức chiến đấu, chuẩn bị trận địa; vận dụng linh hoạt các chiến thuật quân sự Việt Nam: “nắm thắt lưng địch mà đánh”, đánh “chia lửa”…, phát huy sức mạnh của thế trận chiến tranh nhân dân. “Trận đánh càn 45 ngày đêm ở vùng hạ điển hình, độc đáo và hiệu quả nhất” trong việc vận dụng và phát huy chiến trường mới của chiến tranh du kích với thế trận “vành đai diệt Mỹ”. Lực lượng chiến tranh du kích gồm đông đảo quần chúng nhân dân các địa phương trên các địa bàn giải phóng liên hoàn với nhau. Trận đánh càn 45 ngày đêm góp phần quan trọng về lý luận và thực tiễn của nghệ thuật chiến tranh nhân dân trong chống đế quốc Mỹ xâm lược, xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Thắng lợi của 45 ngày đêm đánh Mỹ của quân và dân vùng hạ Cần Giuộc là thắng lợi của tinh thần đoàn kết, quyết tâm chiến đấu của cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn 5 Nhà Bè, Đảng bộ và quân dân Cần Giuộc (Đại đội 316 Cần Giuộc, du kích và nhân dân địa phương...) và quan trọng nhất là sự lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát của Trung ương Cục miền Nam, trực tiếp là Tỉnh ủy Long An, Huyện ủy Cần Giuộc. Chiến thắng Khu vực Cầu Kinh là chiến công đầy hiển hách đáng tự hào của cán bộ chiến sĩ, Tiểu đoàn 5 Nhà Bè, Đảng bộ và quân dân Cần Giuộc, Long An (Đại đội 316, du kích và nhân dân địa phương) trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Di tích là một địa chỉ đỏ quan trọng, điểm tham quan có ý nghĩa lịch sử - văn hóa, là chứng tích có giá trị giáo dục sâu sắc về chủ nghĩa yêu nước, truyền thống đấu tranh cách mạng.

Với những giá trị tiêu biểu trên, Khu vực Cầu Kinh - Nơi ghi dấu chiến công của quân và dân vùng hạ Cần Giuộc năm 1967, tỉnh Tây Ninh đã được Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích lịch sử quốc gia tại Quyết định số 3240/QĐ-BVHTTDL ngày 09 tháng 9 năm 2025./.

                                        Khánh Chi

 (Theo hồ sơ tư liệu Cục Di sản văn hóa)