12 Bia Tiến sĩ Văn Miếu Bắc Ninh

- Chất liệu: Đá

- Niên đại: Năm Kỷ Sửu, niên hiệu Thành Thái - 1889

Văn Miếu Bắc Ninh hiện còn lưu giữ 15 tấm bia đá, khắc nội dung phản ánh về truyền thống hiếu học, trọng đạo lý của tiền nhân. Trong số này có 12 tấm bia đề danh Tiến sĩ dựng đều tại hai nhà Tả vu, Hữu vu. Nội dung 12 Bia Tiến sĩ Văn Miếu Bắc Ninh ghi chép về khoa thi, họ tên, quê quán, học vị và chức tước của các vị Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa, Tiến sĩ của xứ Kinh Bắc xưa. 12 tấm bia này có kích thước như nhau (cao 110cm, rộng 75cm, dày 9cm), trán bia cong và được trang trí lưỡng long chầu nguyệt. Ở diềm bên trái của mỗi bia có ghi khắc vị trí đặt của bia đó trong nhà bia.

12 Bia Tiến sĩ Văn Miếu Bắc Ninh là hiện vật gốc độc bản. Tác giả Bia là Cử nhân Đỗ Trọng Vĩ, giữ chức đốc học tỉnh Bắc Ninh đã dầy công sưu tầm, đối chiếu từ nhiều nguồn tư liệu khác nhau để biên soạn nội dung 12 tấm bia lấy tiêu đề là "Kim bảng lưu phương" (Bảng vàng lưu danh thơm). Đây là nguồn tư liệu xác thực, đầy đủ nhất đối với việc nghiên cứu lịch sử khoa cử Kinh Bắc - Bắc Ninh, trong đó có nhiều Tiến sĩ không có tên trong các tài liệu đăng khoa lục hay tại Bia Văn Miếu Quốc Tử Giám, nhưng lại có tên trong bia Văn Miếu Bắc Ninh. Bia Văn Miếu Bắc Ninh là nguồn tư liệu bổ khuyết đầy đủ nhất về các danh nhân khoa bảng quê hương Kinh Bắc/Bắc Ninh thời Phong kiến. Nội dung văn bia cho biết rõ ngày tháng dựng bia, tên của người soạn văn bia, người dựng bia. Chữ viết trên bia, các hoa văn trang trí cùng phong cách tạo dáng bia đều mang dấu ấn của một thời kỳ lịch sử./.

Thúy Hà

 (Theo hồ sơ tư liệu Cục Di sản văn hóa)