Đại Việt Lam Sơn Kính Lăng bi - Bia Lăng Vua Lê Túc Tông

- Chất liệu:  Đá

- Niên đại: Thế kỷ XVI

  Bia rộng 1,8m, cao 2,6, dày 0,29m, trọng lượng khoảng 13 tấn. Bia Lăng Vua Lê Túc Tông dựng trên điểm cao của gò đất hướng Đông Nam, cách lăng mộ vua Lê Túc Tông khoảng 100m, thuộc quần thể Khu di tích quốc gia đặc biệt Lam Kinh, cách trung tâm Lam Kinh khoảng 4km về phía Đông, thuộc đội 1, xã Kiên Thọ, huyện Ngọc Lặc, tỉnh Thanh Hóa. Bia chia làm hai phần, thân bia và đế bia. Thân bia được làm bằng một tấm đá xanh nguyên khối. Toàn văn chữ Hán, khắc kiểu chữ Khải chân, khoảng 47 dòng 1.500 chữ, cuối văn bia có khắc bài minh ca ngợi công đức. Mặt trước và mặt sau trán bia được khắc rồng và hoa văn. Phần đế là hình tượng rùa dài 3,3m, rộng 2,95m, cao 0,43m.

Triều Lê sơ gắn với tên tuổi của 10 vị vua, nhưng trong đó chỉ có 6 vị vua đầu triều được sử sách công nhận là những vị vua anh minh, trong đó có Vua Lê Túc Tông - vị vua thứ sáu và cũng là vị vua cuối cùng của giai đoạn hưng thịnh của triều Lê sơ. Mặc dù Vua Lê Túc Tông ở ngôi không lâu (7 tháng), nhưng được sử sách đánh giá là vị Hoàng đế chăm lo chính sự chu đáo, ban hành nhiều quyết định sáng suốt giúp cho cơ nghiệp hoàng triều bền vững và nhân dân yên ấm. Thông qua nội dung văn bia giúp chúng ta tìm hiểu về cuộc đời và công lao của Vua Lê Túc Tông trong tiến trình phát triển của giai đoạn lịch sử triều đại Lê sơ. Khi mới lên ngôi, Vua cho thả tù nhân, giải phóng cung nữ, dừng những việc không cấp bách, bớt đồ dâng cúng, giảm nhẹ lao dịch, dốc lòng thương yêu người dân.

Văn bia Đại Việt Lam Sơn Kính Lăng bi do bốn vị Tiến sĩ được Vua Lê Uy Mục giao sắc chỉ vâng mệnh hợp soạn - là văn bia hiếm hoi ở các bia thần đạo dựng ở Lam Kinh nói riêng, cả nước nói chung. Về giá trị mỹ thuật, Bia Đại Việt Lam Sơn Kính Lăng bi là một tác phẩm mang giá trị mỹ thuật cao từ thời Lê sơ hiện còn tới ngày nay. Nghệ thuật trang trí, điêu khắc bia công phu, đường nét chau chuốt, tỉ mỉ được thể hiện qua từng chi tiết, nét vẽ, nét đục chạm khắc, các họa tiết và bố cục cũng được suy tính cẩn thận. Bia Vua Lê Túc Tông đã có sự chuyển biến rõ rệt về phong cách nghệ thuật tạo hình thời Lê sơ./.

Thúy Hà

 (Theo hồ sơ tư liệu Cục Di sản văn hóa)