Trống đồng Cẩm Giang I

* Chất liệu: Đồng

* Kích thước: ĐKM: 73 cm; ĐKC: 73 cm; Cao: 41,9 cm

* Trọng lượng: 60 kg

* Số lượng: 01

* Miêu tả:

- Mặt trống: Chính giữa là hình ngôi sao 16 cánh, tính từ tâm ra ngoài trang trí 9 vòng hoa văn:

+ Vòng 1, 2, 3 và 9: trang trí hoa văn hình trám lồng

+ Vòng 4: Hoa văn hình chim lạc bay cách điệu

+ Vòng 5 (chủ đạo): Hoa văn hình người hoá trang lông chim cách điệu

+ Vòng 6: Hoa văn hình chim cách điệu

+ Vòng 7: Hoa văn vòng tròn đồng tâm có chấm giữa xen kẽ hoa văn hình tam giác kép

+ Vòng 8: Hoa văn hình răng lược

Rìa mặt có 4 khối tượng vịt quay ngược chiều kim đồng hồ.

- Tang trống: Có 5 vành hoa văn

+ Vành 1 và 5: Hoa văn vòng tròn đồng tâm có chấm giữa

+ Vành 2 và 3: Hoa văn hình trám lồng

+ Vành 4 (chủ đạo): Hoa văn hình người hoá trang lông chim cách điệu nhảy múa

- Lưng trống: Có 3 vành hoa văn

+ Vành 1 (chủ đạo): Phần trên hoa văn hình người hoá trang lông chim cách điệu nhảy múa, phần dưới là hình trám lồng

+ Vành 2: Hoa văn vòng tròn đồng tâm có chấm giữa

+ Vành 3: Hoa văn hình trám lồng

- Chân trống: Không có hoa văn

Trống có 2 đôi quai kép hình chữ C, rìa ngoài trang trí đường gờ nổi

Căn cứ vào kiểu dáng và hoa văn trang trí trống Cẩm Giang thuộc loại HI Heger, nhóm C1.

* Hiện trạng: Mất 1 khối tượng vịt, 1 khối bị mất đầu

* Niên đại: Văn hoá Đông Sơn muộn. Cách ngày nay khoảng 2000 năm

* Nguồn gốc, xuất xứ: Ngày 30/9/1992 ông Lê Đức Tậu, thôn Phú Lai, xã Cẩm Giang, huyện Cẩm Thuỷ, tỉnh Thanh Hoá, phát hiện được trống trong khi làm vườn, ở độ sâu khoảng 1,50m. Ngày 01/6/1993 ông đã bàn giao cho Bảo tàng tỉnh Thanh Hoá.

* Lý do lựa chọn:

- Đây là hiện vật gốc độc bản thuộc thời kỳ Văn hoá Đông Sơn bởi vì tính đến thời điểm hiện nay ở nước ta chưa có nơi nào có chiếc trống đẹp và giống với chiếc trống Cẩm Giang.

- Hiện vật có hình thức độc đáo:

Trống Cẩm Giang có kiểu dáng cân đối, thân trống được chia làm 3 phần: mặt, tang, lưng và chân trống. Hoa văn trang trí phong phú và sinh động nhưng điều đặc biệt và độc đáo hơn cả là trên mặt trống Cẩm Giang lại có 4 khối tượng vịt (thay thế cho 4 khối tượng cóc), một con vật gần gũi với từng gia đình làm ruộng từ xưa tới nay - biểu tượng của nền nông nghiệp trồng lúa nước. Các khối tượng vịt đều quay theo hướng ngược chiều kim đồng hồ, được đặt trên vị trí trang trọng của mặt trống. Đó là điểm độc đáo mà chỉ có ở trống Cẩm Giang, bởi ngoài các yếu tố cơ bản khác như: hình thức, kiểu dáng đẹp, hoa văn trang trí phong phú mang đặc trưng của nền văn hoá Đông Sơn, trống Cẩm Giang còn là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo trong sưu tập trống Đông Sơn mà ông cha để lại.

Với những nét độc đáo, tiêu biểu của trống Cẩm Giang đã góp phần làm phong phú thêm cho sưu tập trống Đông Sơn ở Việt Nam, khẳng định Việt Nam là một quốc gia có nền văn hoá Đông Sơn nổi tiếng thế giới, có truyền thống chế tạo và sử dụng trống đồng từ rất lâu đời, hơn 2000 năm trước trong giai đoạn văn hoá Đông Sơn đã có những chiếc trống đồng tạo hình độc đáo, hoa văn tinh mỹ… Những chiếc trống đồng này được thiết kế tinh xảo, kỹ nghệ đúc đồng độc đáo, được tôn thờ và trở thành báu vật truyền quốc, trăm họ ngưỡng vọng, thấm đẫm hơi thở của thời đại sản sinh ra nó. Văn hoá trống đồng đã thấm đượm trong mọi mặt của đời sống xã hội, là kết tinh cao độ của đời sống xã hội đương thời, phản ánh hệ giá trị của người Việt cổ: tôn chuộng đồ đồng, coi trống đồng là vật cao quý.

Trống đồng cổ Việt Nam nói chung, trống đồng cổ Thanh Hoá nói riêng có những đặc trưng riêng biệt hết sức rõ ràng, từ kỹ nghệ đúc đồng, đến đời sống xã hội và văn hoá tư tưởng, phản ánh về một nền văn hoá cổ đại ở Việt Nam phát triển đến một trình độ cao, cũng như trí tuệ, sức sáng tạo của người Việt cổ, như một bức tranh sinh động về lịch sử - văn hoá và đời sống xã hội của Việt Nam thời cổ.

Công tác phát huy giá trị trống đồng Cẩm Giang: Trống được trưng bày tại Bảo tàng Thanh Hoá và các cuộc trưng bày lưu động phục vụ nhiệm vụ chính trị: trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Việt Nam năm 1997, chào mừng Hội nghị thượng đỉnh nguyên thủ các Quốc gia nói tiếng Pháp tại Hà Nội; trưng bày Kỷ niệm 80 năm phát hiện và nghiên cứu Văn hoá Đông Sơn năm 2004 tại Hà Nội; trưng bày kỷ niệm 50 năm kết nghĩa Thanh Hoá - Quảng Nam năm 2010 tại Quảng Nam; được Bảo tàng Văn minh châu Á Singapore lựa chọn mẫu bản dập trống Cẩm Giang trưng bày phục vụ lễ hội văn hoá tại Singapore năm 2008, được du khách trong nước và Quốc tế quan tâm nghiên cứu và đánh giá cao.

(Theo Hồ sơ di sản, tư liệu Cục Di sản văn hóa)