Tượng Phật đá Khánh Bình

- Chất liệu: sa thạch

          - Niên đại:Văn hóa Óc Eo, Thế kỷ VI - VII

Tượng Phật đá Khánh Bình có kích thước cao 71,2cm, dày nhất ở bụng 12,1cm, trọng lượng 33.000gram. Tượng tròn được chế tác hoàn thiện, tạc từ một khối sa thạch lớn, liền khối, thể hiện toàn bộ các chi tiết từ đỉnh đầu xuống đến phần bệ và chốt tượng. Tượng thể hiện đức Phật thể hiện trong tư thế đứng thẳng cân đối (abhanga) trên một khối bệ bẹt với viền tròn đơn giản. Dưới bệ có một chốt lớn hình trụ ngắn - tiết diện hình chữ nhật thu nhỏ xuống dưới, hình chóp cụt. Phần đầu tròn, có tỷ lệ cân đối so với toàn bộ chiều cao. Trên đỉnh đầu thể hiện nổi rõ khối urna lớn hình cầu, tóc xoăn trôn ốc phủ kín. Khuôn mặt tròn đầy đặn, cằm lớn, mũi thanh và khá cao - sống mũi thẳng không được cân xứng lắm so với khuôn mặt. Hai mắt khép hờ nhìn xuống, cung mày cong và nổi rõ không giao nhau, miệng rộng với môi dầy. Đôi tai to - dài gần chạm xuống đến hai bên vai. Thân hình nở nang, đầy đặn với eo thon, vừa thanh thoát, vừa giàu sức sống. Trên người khoác cà sa có vạt áo phủ kín xuống đến cổ chân. Hai tay đưa lên, co lại phía trước ngang tầm ngực, tay phải kết ấn giáo hóa (hay ấn thuyết pháp - Vitarka mudra), bàn tay trái nắm nhẹ đầu vạt áo và lòng bàn tay đưa ra ngoài. Chân đứng thẳng trên bệ tròn, hai bàn chân mở đều, đối xứng nhau.

Tượng Phật đá Khánh Bình là một tác phẩm nghệ thuật rất hiếm hoi trong số tượng Phật thời kỳ Văn hóa Óc Eo còn nguyên vẹn, độ hoàn thiện rất cao, tiêu biểu cho nghệ thuật tạc tượng đá của những nghệ nhân Văn hóa Óc Eo. Tượng này có thể xếp chung nhóm với các hiện vật bằng đá cùng loại như tượng Phật Sơn Thọ đã được công nhận Bảo vật quốc gia năm 2018. Tượng mang đặc trưng phong cách nghệ thuật Phật giáo Ấn Độ thông qua giao lưu, trao đổi thương mại, nhưng đã được bản địa hóa. Pho tượng này là một tác phẩm điêu khắc hoàn thiện, thể hiện trình độ thẩm mỹ, kỹ thuật tạo hình cao, trình độ tay nghề điêu luyện, tinh tế, sống động của nghệ nhân./.

Thuý Hà

(Theo hồ sơ tư liệu Cục Di sản văn hóa)